Xin chào bạn!
Tôi là PGS.TS.Nguyễn Văn Kình

Trích từ bài viết về PGS Kình trên Tạp chí Tinh Hoa Đất Việt

PGS.TS. NGUYỄN VĂN KÌNH - NGƯỜI DÀNH TRỌN TÂM HUYẾT CHO GEN TRỊ LIỆU VIỆT NAM

Những năm gần đây, công nghệ ứng dụng gen trị liệu đã được phổ cập trong nhiều lĩnh vực ở Việt Nam như: Sinh học, nông nghiệp, lâm nghiệp…nhất là Y học. Việc ứng dụng thành công gen trị liệu điều trị các bệnh như tắc nghẽn phổi mãn tính COPD, ung thư phổi, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư gan, ung thư dạ dày, ung thư cổ tử cung, ung thư vú, ung thư vòm họng, ung thư máu và nhiều bệnh ung thư khác nữa mà trước đây được coi như vô phương cứu chữa, nay đã được Đơn vị gen và tế bào gốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu Bệnh viện Bạch Mai xử lý thành công. Điều mà mọi người đang chờ đợi xử lý nhất là căn bệnh thế kỷ HIV-AIDS cũng sẽ được điều trị bằng gen trị liệu. Người mạnh dạn đi đầu tiếp cận và có công sáng lập ra Gen trị liệu Việt Nam chính là PGS.TS Nguyễn Văn Kình – người đã bỏ ra nhiều tâm huyết để có một Đơn vị gen và tế bào gốc của Bệnh viện Bạch Mai như hôm nay, mỗi ngày điều trị cho hàng ngàn bệnh nhân nội trú và hơn 1.000 bệnh nhân ngoại trú. Lưỡi hái tử thần cũng phải bó tay trước những thiên thần áo trắng thông minh, sáng tạo, tận tụy với nghề.

“Hữu xạ tự nhiên hương”, chúng tôi – những phóng viên của Tạp chí Tinh hoa đất việt đã tìm gặp chủ nhân của những ý tưởng nhân văn về Gen trị liệu đúng dịp đầu Xuân Mậu Tuất 2018 tại Bệnh viện Bạch Mai. Điều làm chúng tôi ngạc nhiên hơn khi thấy tất cả các Bác sỹ ở đây đều gọi ông - PGS.TS Nguyễn Văn Kình bằng tiếng “Thày” trìu mến, tin cậy. 

Đón tiếp chúng tôi với nụ cười hiền từ, tiến sĩ Nguyễn Văn Kình chia sẻ: “Các bạn ấy cứ tin yêu thì gọi thế thôi, chứ tôi có đứng lớp như các giáo sư ở trường Đại học đâu". Các em luôn quen mồm gọi tôi là Thày, vì chúng tôi luôn cận kề giúp đỡ nhau thực hiện thành công phương pháp chữa bệnh bằng công nghệ khoa học mới mẻ này, mang lại niềm vui cho bao thân nhân của người bệnh ung thư, đem lại sự sống cho bao con người”.

Để có một Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng Gen trị liệu hiện đại như hôm nay, PGS.TS Nguyễn Văn Kình đã dành gần 20 năm tìm tòi, nghiên cứu và thực nghiệm…

...Tháng 6/2000 khi trình tự phác thảo bộ gen người được công bố thì cũng là lúc ngành sinh học phân tử nở rộ. Việc ứng dụng tái tổ hợp DNA trong y học có những thành công đột phá. Nhiều công trình khoa học thế giới liên quan đến gen trị liệu đã được tiến hành thành công, mở ra nhiều hứa hẹn cho ngành y học. Người ta đã thay thế các gen hỏng, gen lỗi để chữa các bệnh nan y, các bệnh do rối loạn chuyển hóa, đặc biệt là các bệnh ung thư, các bệnh tim mạnh, các bệnh liên quan đến thần kinh trung ương. Tất cả mọi người trên thế giới đều tin tưởng rằng nền y học hiện đại này mở ra một trang sử mới. PGS.TS Nguyễn Văn Kình như bị hút hồn vào những thông tin đó. Dù không phải là Bác sĩ điều trị, nhưng hàng ngày nhiều thông tin về những ca bệnh nan y tử vong, những người chết vì ung thu khi còn quá trẻ, hoặc những ca ung thư máu, khi mà nhìn kết quả xét nghiệm như là lĩnh một bản án tử hình. Lòng ông đau thắt và trăn trở: “Chiến tranh cướp đi ở Việt Nam bao nhiêu mạng sống. Nay thời bình, nhiều bệnh tật hiểm nghèo lại cướp đi bao tính mạng con người”.

Vốn là một nhà khoa học trong lĩnh vực hóa sinh, nên những công trình khoa học thế giới về gen trị liệu ngay lập tức cuốn hút PGS. Nguyễn Văn Kình. Ông nhận ra rằng: Đây là chìa khóa thành công cho nền y học hiện đại mà sớm hay muộn Việt Nam cũng phải tiếp cận với công nghệ chữa bệnh mới, hiệu quả này. Ở thời điểm đó, công nghệ này với y học Việt Nam thật như khoa học viễn tưởng. Nhưng ông quyết tâm lao vào nghiên cứu.

Thế là với hành trang là tấm lòng và ý chí hiến dâng cho khoa học, PGS.TS Nguyễn Văn Kình rong ruổi đến các nước tiên tiến đã thành công trong lĩnh vực gen trị liệu như Hoa Kỳ, Châu Âu, Trung Quốc, Singapore, Hồng Kông, Thái Lan, Đài Loan, Hàn Quốc…Đi đến đâu ông cũng trực tiếp tham quan, học hỏi, ghi chép đầy đủ từng chi tiết về tổ chức và cách hoạt động của một trung tâm gen trị liệu hiện đại. Về nước ông tham gia truyền thông, quảng bá những cái mới tiên tiến, hiện đại mang lại hiệu quả thiết thực của phương pháp gen trị liệu, đồng thời thiết lập một trang Web gentrilieu.vn. Trang web đó có nhiều tài liệu được đăng tải. Từ đó đến nay những kiến thức về gen trị liệu đã được phổ cập trong cộng đồng Việt Nam và đặc biệt được nhiều nhà khoa học và các cấp lãnh đạo quan tâm, ủng hộ.

Với quyết tâm xây dựng một Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng gen trị liệu, bằng nhiều kết quả thiết thực có tính thuyết phục, PGS.TS Nguyễn Văn Kình đã thực hiện được ước mơ ấp ủ bao năm: Tháng 9/2009 PGS.TS Trần Thúy Hạnh – Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai đã ra quyết định thành lập Đơn vị gen trị liệu – mở ra một hướng đi mới cho phương pháp điều trị những bệnh nan y, mãn tính mà trước đó y học phải bó tay, giải quyết được nhiều vấn đề bức thiết của y học.

Ví dụ như: Để xét nghiệm vi khuẩn lao, trước đây phải chờ đợi hàng tuần. Nhưng nhờ công nghệ gen, xét nghiệm này chỉ mất vài giờ đồng hồ. Điều này giúp ích cho các bệnh nhân được điều trị sớm hơn, tránh được sự lây nan trong cộng đồng. Với phương pháp chữa bệnh bằng gen trị liệu đã chữa được nhiều bệnh di truyền. Thấy nền y học mới mẻ này mang lại lợi ích hiện hữu, một năm sau – năm 2010, Bộ Y tế đã đặc cách phê duyệt dự án nâng cấp Đơn vị gen trị liệu. Hiện nay Đơn vị được phân bố trên mặt bằng trên 2.000m2 ở toàn bộ tầng 12 Bệnh viện Bạch Mai, với tổng số vốn đầu tư 145 tỷ đồng dành riêng cho máy móc thiết bị.

Tiến sĩ Nguyễn Thuận Lợi – phụ trách công nghệ Nano trao đổi với chúng tôi: “Đơn vị Gen trị liệu có tổng số 26 người, đa số ở thế hệ 8x. Trong đó có 7 tiến sĩ còn lại đều là thạc sĩ. Tất cả chúng em đều được thầy Nguyễn Văn Kình chỉ bảo tận tình. Dù có công rất lớn sáng lập Gen trị liệu Việt Nam và trực tiếp là Đơn vị Gen trị liệu Bệnh viện Bạch Mai, nhưng 10 năm nay thày Kình - với vai trò cố vấn cao cấp đơn vị Gen trị liệu - vẫn chưa nhận một đồng lương nào. Thày bảo đơn vị còn nghèo nên muốn chia sẻ cùng các nhà khoa học trẻ. Đây là điều mà cả Trung tâm chúng em đều nể phục và kính trọng”.

Đơn vị gen tế bào gốc do PGS.TS Nguyễn Văn Kình trực tiếp làm cố vấn đang tạo một loại tế bào T miễn dịch, điều trị đặc hiệu các bệnh ung thư, đặc biệt là “ung thư phổi không tế bào nhỏ”, bệnh ung thư máu. Đây là một công nghệ cao, hiện đại, Bệnh viện Bạch Mai đã bước ngang tầm các nước trên thế giới về công nghệ này. Đó cũng là công nghệ chữa ung thư không cần trị xạ. Vì trị xạ cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến các bộ phận của cơ thể. Ông luôn hòa nhập và giữ mối quan hệ thường xuyên với các nước tiên tiến trên thế giới để công nghệ này phát triển hoàn hảo ở Việt Nam.

Theo PGS Nguyễn Văn Kình, phát triển ngành công nghệ gen sẽ phục vụ đắc lực cho nhiều ngành như: Trong nông nghiệp, tạo được nhiều giống mới, chịu sâu bệnh, thời tiết khắc nghiệt. Công nghệ này cũng được áp dụng một cách hiệu quả trong nuôi trồng thủy, hải sản. Với y học, các bệnh nan y có thể được chữa khỏi bằng cách loại bỏ các gen xấu, thay thế bằng gen mới. Hiện nay ngành làm đẹp của các nước tiên tiến đang sử dụng công nghệ gen, tế bào gốc đem lại những kết quả bất ngờ nhưng an toàn không gây phản ứng phụ. Công nghệ gen trị liệu còn chẩn đoán được các bệnh nan y, hoặc dị dạng bẩm sinh khi thai kỳ mới 2 – 3 tuần tuổi.

Đơn vị gen trị liệu Bệnh viện Bạch Mai đã làm được những việc mà những năm trước đây chỉ là mơ ước, như: Xét nghiệm được toàn bộ các đột biến gen, đặc biệt là các gen liên quan đến ung thư, các gen gây dị dạng. Hiện nay Đơn vị đang xây dựng hệ gen bệnh cho từng người bệnh. PGS Nguyễn Văn Kình đã kết hợp chặt chẽ với nước ngoài để tiên đoán trước các bệnh, để kiềm chế không cho bệnh phát triển. Ông đang tiếp xúc và nghiên cứu với “Công nghệ điều chỉnh phôi” để loại bỏ gen bệnh. Đây là công nghệ mang tính nhân văn. Mỹ là đất nước đầu tiên làm được công nghệ này, nhưng Trung Quốc lại là nước có những bước đi nhanh hơn…

Cả cuộc đời của PGS Nguyễn Văn Kình đều dành trọn cho khoa học – kể cả những năm ông tham gia kháng chiến chống Mỹ ác liệt nhất. Năm 1969 khi đang công tác ở Phòng Hóa sinh Viện Dược liệu Bộ Y Tế, ông đã tình nguyện tham gia kháng chiến chống Mỹ ở Miền Nam. Tại nơi chiến trường ác liệt, rời tay súng ông vẫn nghiên cứu khoa học. Ông đã thành công trong việc sản xuất nước vô khoáng để làm Vacxin bằng phương pháp trao đổi I-on không cần đun nấu để giữ bí mật nơi đóng quân. Hàng triệu liều Vacxin đã “ra lò” cứu được nhiều chiến sỹ và nhân dân qua dịch bệnh. Với sáng kiến này, năm 1971 ông đã được tặng danh hiệu Chiến sỹ thi đua Ban Dân y Miền Nam. Ngày 30/4/1975 ông là chiến sỹ quân giải phóng tiếp quản Sài Gòn, với cương vị là Trưởng phòng của phân viện Pasteur, Bí thư Đoàn Bộ Y tế Miền Nam. Ông còn đảm nhiệm Trưởng khoa Hóa sinh, trưởng khối Hóa, Dược Viện Pasteur Sài Gòn. Ông có trọng trách bảo đảm an toàn tuyệt đối về nước và thực phẩm cho các cán bộ cao cấp của Đảng trong thời gian quân quản. Và ông đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, không để xảy ra bất kỳ sai sót nào.

Cuối năm 1975 ông trở lại Miền Bắc tiếp tục công tác, cống hiến hết mình cho khoa học. Năm 1988, ông bảo vệ thành công luận án tiến sỹ với đề tài khoa học “Điều hòa miễn dịch tế bào” - tại trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội). Năm 1995, ông được Hội đồng chức danh nhà nước phong hàm PGS. Ông tham gia nghiên cứu và giảng dạy ở nhiều trường đại học, viết nhiều giáo trình và tài liệu nghiên cứu chuyên sâu. Ông viết sách và nghiên cứu khoa học từ khi mới 20 tuổi. Hiện tại ông có trên 20 đầu sách khoa học xuất bản được giới khoa học trong và ngoài nước rất tâm đắc. Đặc biệt là những cuốn sách về gen trị liệu được nhà xuất bản Y học in ấn từ năm 2005 – sau 5 năm ông nghiên cứu và tiếp xúc với ngành gen trị liệu thế giới. Năm 2015 ông đã cùng với bác sĩ Nguyễn Tuấn Anh cho ra mắt cuốn sách “Sinh học phân tử ung thư”, dày gần 600 trang. Đây là tài liệu tra cứu hữu ích cho các bác sĩ lâm sàng, đặc biệt là các bác sĩ chuyên ngành ung thư. Ông cũng là người tâm huyết với ngành sinh học phân tử và là một trong số những người đặt nền móng về lý thuyết và thực hành gen trị liệu Việt Nam.

Xuân này PGS. TS Nguyễn Văn Kình đã bước sang tuổi 75. Nhưng niềm đam mê cống hiến cho khoa học – nhất là gen trị liệu luôn là niềm đam mê cháy bỏng, giúp ông trẻ khỏe, linh hoạt hơn tuổi tác rất nhiều. Ông vẫn còn ôm ấp nhiều đề tài khoa học về gen trị liệu để trả lại mùa xuân cho những cuộc đời mà bệnh ung thư đe dọa.