Ginkgo biloba: Tác dụng, tính an toàn và cách sử dụng

Gingko biloba (Bạch quả) là một trong những loài cây sống lâu đời nhất trên thế giới. Ginkgo biloba là loại thảo mộc được sử dụng phổ biến nhất cho sức khỏe của não bộ. Nó có thể tăng cường nhận thức ở những người lớn tuổi nhưng nhìn chung tác động này không đáng tin cậy hoặc chỉ mang tính chung chung.

1. Gingko biloba (Bạch quả) là thuốc gì?

Ginkgo biloba (Bạch quả) là một chất bổ sung rất phổ biến và là một trong những loại thảo dược bán chạy nhất. Ginkgo biloba được chiết xuất lá của cây bạch quả và được đóng gói dưới dạng chất chiết xuất lỏng, viên nang hoặc viên nén. Ở Việt Nam, nó được quảng bá nhiều với nhiều tác dụng, trong đó phổ biến nhất là tác dụng tăng cường nhận thức hay gọi nôm na là bổ não.

Gingko biloba (Bạch quả) là một trong những loài cây sống lâu đời nhất trên thế giới, nó được cho là đã sinh sống trên trái đất cách đây 150 triệu năm.

Ginkgo biloba lần đầu tiên được sử dụng trong y học Trung Quốc cổ đại. Người Trung Quốc sử dụng nó vì tác dụng tăng cường nhận thức và để giảm bớt các triệu chứng của hen suyễn. Bên cạnh đó, họ cũng dùng hạt bạch quả vì tin vào đặc tính "tăng cường sức mạnh" của nó.

Ngày nay, chiết xuất Ginkgo biloba từ lá bạch quả được quảng cáo là thực phẩm bổ sung trong chế độ ăn uống cho nhiều bệnh, bao gồm lo lắng, dị ứng, sa sút trí tuệ, các vấn đề về mắt, bệnh động mạch ngoại biên, ù tai và các vấn đề sức khỏe khác.

Tên gọi khác: ginkgo, Ginkgo biloba, fossil tree, maidenhair tree, Arbre aux quarante écus, Japanese silver apricot, baiguo, yinhsing, Tanakan, Tebonin, Rökan, Maidenhair, Bạch quả, Ngân hạnh, Áp cước tù, Công tôn thụ.

2. Gingko biloba (Bạch quả) có tác dụng gì?

Hiện đã có rất nhiều nghiên cứu về hiệu quả và tính an toàn của Gingko biloba (Bạch quả) với sức khỏe của con người. 

Kết quả nghiên cứu cho thấy: Hiện không có bằng chứng cho thấy bạch quả có ích cho bất kỳ tình trạng sức khỏe nào. 

Tác dụng tăng cường trí nhớ:

• Tác dụng của Gingko biloba (Bạch quả) trong việc tăng cường trí nhớ có những kết quả trái ngược nhau. Một số bằng chứng cho thấy nó có thể cải thiện trí nhớ ở người lớn khỏe mạnh một cách khiêm tốn, hầu hết các nghiên cứu chỉ ra rằng bạch quả không cải thiện trí nhớ, sự chú ý hoặc chức năng não.
• Chứng mất trí nhớ: Hiện không có đủ bằng chứng hỗ trợ việc sử dụng Gingko biloba để ngăn ngừa chứng mất trí nhớ hay để điều trị những người bị suy giảm nhận thức nhẹ. Theo các nghiên cứu về đánh giá trí nhớ dài hạn của Gingko biloba, có hơn 3.000 người lớn tuổi tham gia và được tài trợ một phần bởi NCCIH, Hoa Kỳ: Nó không giúp ngăn ngừa chứng mất trí nhớ hoặc suy giảm nhận thức và cũng không ngăn chứng mất trí nhớ liên quan đến Alzheimer
  

Các tác dụng khác

• Đối với các tình trạng sức khỏe khác, một số lượng nhỏ bằng chứng cho thấy lợi ích của việc dùng Gingko biloba, nhưng chưa đủ để kết luận. Những tình trạng này bao gồm lo lắng, bệnh võng mạc tiểu đường, bệnh tăng nhãn áp, bệnh động mạch ngoại vi, hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS), tâm thần phân liệt và chóng mặt.
  
• Kết quả các nghiên cứu hiện tại cho thấy có vẻ bạch quả không giúp ích cho tăng cường trí nhớ ở những người khỏe mạnh, huyết áp cao, ù tai, bệnh đa xơ cứng, rối loạn cảm xúc hay nguy cơ bị đau tim/đột quỵ.
  

3. Gingko Biloba (Bạch quả) có tác dụng phụ không?

Nhìn chung, chiết xuất Gingko Biloba có thể coi là an toàn khi dùng bằng đường uống với lượng vừa phải. Một số tác dụng phụ có thể bao gồm: nhức đầu, đau dạ dày, chóng mặt, đánh trống ngực, táo bón và các phản ứng dị ứng trên da. 

Trong một nghiên cứu trên chuột năm 2013, uống chiết xuất từ lá bạch quả sẽ tăng nguy cơ phát triển ung thư gan và tuyến giáp. Liệu trên người có như vậy không thì chúng ta chưa rõ.

Lưu ý khi sử dụng Gingko Biloba (Bạch quả) trên một số đối tượng đặc biệt

• Người có nguy cơ chảy máu: nên thận trọng vì Gingko biloba có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.
• Người dùng thuốc chống đông: Nghiên cứu cho thấy Gingko biloba có thể tương tác với một số loại thuốc thông thường, bao gồm thuốc chống đông máu (thuốc làm loãng máu).
• Phụ nữ mang thai: Uống Gingko biloba có thể không an toàn, nó có thể gây chuyển dạ sớm hoặc chảy máu thêm trong khi sinh nếu được sử dụng gần thời điểm đó. 
• Phụ nữ cho con bú: Hiện rất ít thông tin về việc sử dụng bạch quả khi cho con bú có an toàn hay không.
• Người bệnh động kinh hoặc dễ bị co giật: Tránh dùng Gingko biloba. Một lượng lớn ginkgotoxin có trong Gingko biloba có thể gây co giật. (Ginkgotoxin có nhiều trong hạt bạch quả và ít hơn trong lá).
• Phẫu thuật: Việc bổ sung Gingko biloba có thể làm tăng nguy cơ chảy máu. Nếu bạn dự định phẫu thuật, hãy ngừng dùng nó trước đó hai tuần.
• Người bệnh tiểu đường: Gingko biloba có thể có ảnh hưởng đến lượng đường trong máu. Nếu sử dụng, bạn cần theo dõi chặt chẽ đường huyết.
  

4. Gingko biloba (Bạch quả) có tương tác với thuốc và thảo dược khác không? 

• Alprazolam (Xanax): Dùng Gingko biloba với loại thuốc này có thể làm giảm hiệu quả của thuốc.
• Thuốc chống đông máu/Thuốc chống ngưng tập tiểu cầu, thảo mộc và thực phẩm chức năng có tác dụng là giảm đông máu: Dùng Gingko biloba với họ có thể làm tăng nguy cơ tụ máu (bầm tím) và chảy máu. Ví dụ về các chất bổ sung có tác dụng này bao gồm tỏi, gừng, bạch quả, nattokinase và nhân sâm.
• Thuốc chống động kinh, co giật và các thảo mộc và chất bổ sung có tác dụng tương tự: Thành phần Ginkgotoxin (có nhiều trong hạt Gingko biloba) lượng lớn có thể gây co giật. Do đó, nó có thể làm giảm hiệu quả của thuốc chống co giật.
• Thuốc chống trầm cảm: Dùng Gingko biloba với một số loại thuốc chống trầm cảm, chẳng hạn như fluoxetine (Prozac, Sarafem) và imipramine (Tofranil), có thể làm giảm hiệu quả của thuốc.
• Một số thuốc giảm mỡ máu nhóm statin: Dùng Gingko biloba cùng với simvastatin (Zocor) có thể làm giảm tác dụng của thuốc. Nó cũng làm giảm tác dụng của atorvastatin (Lipitor).
• Thuốc trị tiểu đường: Gingko biloba có thể thay đổi phản ứng của bạn với những loại thuốc này.
• Ibuprofen: Kết hợp Gingko biloba với ibuprofen có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.
  

5. Cách sử dụng 

• Để Tăng cường nhận thức: dùng 120-240mg, một đến bốn giờ trước khi cần.
• Để giảm bớt sự suy giảm nhận thức ở người lớn tuổi: dùng 40-120mg, ba lần một ngày.
• Dạng bổ sung của Ginkgo biloba còn được gọi là chiết xuất EGb-761.Nó phải là một chiết xuất đậm đặc theo tỷ lệ 50: 1.
• Ginkgo biloba nên được dùng trong bữa ăn.

6. Vậy chúng ta có nên dùng  không?

Nhìn chung, các nghiên cứu không ủng hộ việc sử dụng Gingko biloba (bạch quả) để ngăn ngừa hoặc làm chậm chứng mất trí hoặc suy giảm nhận thức. Vẫn cần phải có nghiên cứu sâu hơn để tìm hiểu về vai trò của Gingko biloba trong việc hỗ trợ chức năng não và trong điều trị các bệnh khác.

Bạn có thể không cần lo ngại về tính an toàn của nó khi sử dụng nhưng nên cân nhắc vì có thể bạn sẽ mất chi phí mà không đem lại kết quả mong đợi.